Tín dụng đen: Lãi suất thấp, chỉ… 55%/năm

Khi vốn ngân hàng vẫn khó tiếp cận, doanh nghiệp lao đao là cơ hội để những dịch vụ cho vay tiền với lãi suất cắt cổ 55%/năm sinh sôi nảy nở.

Bài liên quan : <<  Ngân hàng habubank vượt qua khó khăn  >>

                         <<  Ngân hàng habubank phát triển mạnh  >>

 

Lãi suất thấp, chỉ... 55%/năm

Vào giờ tan tầm, những ai đi ngang qua Ngã Tư Sở (Thanh Xuân, Hà Nội) thường nhận được tờ rơi cho mời chào vay tiền của Chovay... với lãi suất được quảng cáo là thấp chỉ 1.500 cho khoản vay 1 triệu đồng trong 1 ngày (lãi 0,15%/ngày).


Nghe qua, có vẻ thấp thật nhưng nếu tính toán chi li thì với các con số kể trên, tiền lãi sẽ vọt lên gần 55%/năm. Trong khi đó, lãi suất cho vay tại các ngân hàng đang được kiểm soát dưới 15%/năm.


Mặc dù tại Hà Nội, có rất nhiều tiệm cho vay, cầm đồ nhưng Chovay... được xem là hoạt động quy mô và rầm rộ với lời quảng cáo "Là nhà phân phối cho vay tiền mặt, cung cấp dịch vụ cầm đồ hàng đầu Hà Nội. Lợi thế chiến lược của chúng tôi là nguồn vốn tiền mặt dồi dào kết hợp với dịch vụ chuyên nghiệp, định giá cao và tôn chỉ hoạt động đảm bảo đáp ứng nhu cầu khách hàng. ChoVay... được các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp... đánh giá cao về uy tín cũng như tính cạnh tranh trên thị trường".


ChoVay... "khoe" có nguồn vốn lên tới hàng tỷ đồng, tiệm cầm đồ này sẽ cung cấp tài chính cho các khoản vay lớn được bảo đảm bởi các tài sản thế chấp như bất động sản, ôtô hay các tài sản có giá trị khác. Để cạnh tranh với hình thức cho vay tín chấp của ngân hàng, ChoVay... còn có dịch vụ cho vay tiêu dùng không cần tài sản thế chấp. ChoVay... có nhiều văn phòng rải khắp Hà Nội.


Trong vai một người muốn cầm đồ, phóng viên đã tới 1 trong các văn phòng của Chovay... ở đường Trường Chinh (Thanh Xuân, Hà Nội) và được tiếp đón nhiệt tình.


Một nhân viên tư vấn tại đây cho biết thủ tục vay vốn có thế chấp tài sản ở đây khá đơn giản. Khách hàng chỉ cần mang giấy tờ photo (kèm bản gốc để đối chứng) là có thể giải ngân ngay lập tức. Thủ tục còn dễ dàng tới mức dù không phải chính chủ, khách vẫn có thể cầm đồ được miễn là có bản photo chứng minh của chủ nhân. Hồ sơ đầy đủ và chính chủ sẽ được vay nhiều hơn.

Dịch vụ cầm đồ lãi suất cao mọc nhan nhan khắp Hà Nội (Ảnh minh họa)

Khi được hỏi tại sao lãi suất cao thế, người nhân viên tư vấn này trả lời: "Thế là thấp nhất Hà Nội rồi. Nhiều nơi khác còn chặt tới 0,35%/ngày cơ. Ở đây thủ tục nhanh chóng. Đồng ý ký hợp đồng là nhận tiền ngay. Em mà đi vay ngân hàng, có khi chờ cả tháng không được".


Cũng theo nhân viên này, dù vay lãi suất cao nhưng khách hàng vẫn không lo bị... đầu gấu săn vì đã có tài sản đảm bảo. Thời hạn hợp đồng là... vô hạn. Tuy nhiên, trong vòng 10 ngày, khách không trả tiền lãi thì cửa hàng có quyền thanh lý tài sản của khách.


"Hợp đồng là vậy nhưng bên anh vẫn du di cho khách. Tới ngày nộp lãi, nếu chưa có tiền, khách có thể gọi điện khất, cửa hàng sẽ gia hạn thêm mấy ngày nữa. Nhưng buộc phải báo, nếu không, cửa hàng sẽ không nương tay".


Lãi cao vẫn đắt khách


Khi thấy khách có vẻ chần chừ, người nhân viên này không nài nỉ thêm mà quay sang tư vấn cho người khác. Tất cả những gì anh ta làm là giới thiệu "sản phẩm" và trả lời thắc mắc. Nhân viên không nài khách vì cửa hàng không thiếu khách.


Theo quan sát của phóng viên, chỉ trong 10 phút, đã có tới 7 khách ghé thăm cửa hàng. 3 người có lẽ là khách cũ nên không cần hỏi han gì mà chỉ lẳng lặng đưa giấy tờ, cầm tiền rồi đi ngay. 4 người là khách mới nên cẩn thận căn vặn vài điều.


Anh Nguyễn Văn An, một thanh niên ngoài 20 tuổi, quê ở Hải Dương cho biết mình đã có thâm niên "cắm đồ". Sở dĩ anh chọn Chovay.... vì lãi suất... thấp. Cách đây hơn 1 tháng, anh An đã cắm chiếc xe máy hiệu Honda ở một cửa hiệu cầm đồ tại Thanh Xuân với lãi suất cắt cổ... 0,55%/ngày.


Chovay.... tỏ ra khá chuyên nghiệp khi có cả nhân viên giám định tài sản. Chiếc xe của anh An được soi một cách kỹ lưỡng. Chiếc Lead của anh An mua hơn 35 triệu, vẫn còn khá mới nhưng anh An chỉ được vay 14 triệu đồng.


Lạ một điều, tại Chovay..., những chiếc xe máy giá trị thấp bị soi rất kĩ nhưng những chiếc xe tay ga đắt tiền thì không. Một cô gái hỏi giá cầm đồ của chiếc Vespa LX Việt đã đi được hơn 1 năm, anh nhân viên tư vấn vội ngó ra ngoài nhìn xe rồi nhanh chóng phán 35 triệu đồng.


Anh An đoán: "Có lẽ họ trông mặt bắt hình dong. Cô gái kia có vẻ con nhà lành chắc có việc gấp nên mới cắm xe chứ không lốc chốc như bọn anh. Bọn anh mà đi cầm đồ, chẳng bao giờ được vay tới 50% giá trị xe đâu".

Một khách hàng nữa là anh Tùng (xin được đổi tên) là giám đốc của công ty mua bán đồ cũ NKH. Anh cho biết: "Chưa bao giờ anh nghĩ tới chuyện dây dưa với tín dụng đen nhưng cần vốn quá gấp mà không xoay đâu ra tiền nên đành vay nóng mấy hôm. Chứ vay vài tháng cũng đủ sạt nghiệp rồi".

Từ chối tiết lộ số tiền vay nhưng anh Tùng cho biết anh phải đặt sổ đổ chính ngôi nhà anh ở và chiếc ô tô của công ty để lấy vốn lưu động mua hàng gấp.


Vì sao "cắt cổ" vẫn vay?

Vì thiếu hồ sơ, anh Tùng phải bổ sung nên chưa thể giải ngân ngay trong ngày. Trước khi ra về, anh đã kịp tâm sự với phóng viên về... "cơ duyên" khiến anh phải vay vốn tín dụng đen với lãi suất "cắt cổ.

Lãi suất đã giảm nhưng khó tiếp cận (Ảnh minh họa)

Anh Tùng cho biết anh và 3 người bạn nữa cùng bỏ vốn lập công ty chuyên kinh doanh đồ cũ. Công ty nhỏ thôi nhưng do biết tính toán, lựa chọn sản phẩm thích hợp với thời buổi "thóc cao gạo kém" nên công ty tăng trưởng khá tốt.


Tuy nhiên, giống bao đơn vị khác, công ty của anh cũng thiếu vốn trầm trọng. Anh chia sẻ: "Anh kinh doanh ở lĩnh vực đồ cũ nên việc mua bán không chủ động được. Có ngày không mua được sản phẩm nào nhưng có ngày người bán ùn ùn kéo đến bán đồ. Nhiều khi hết tiền, công ty không thể mua được những món đồ rất tốt mà giá lại hời. Anh em quyết định đi vay vốn ngân hàng bổ sung cho nguồn vốn lưu động. Nhưng khi đi vay mới biết vay vốn khổ nhục như nào".


Anh Tùng kể đúng là bây giờ lãi suất có giảm thật, chỉ khoảng 15% và không kèm theo phí. Nhưng để vay được thì với công ty anh đúng là... khó hơn lên trời dù báo cáo tài chính của công ty khá lành mạnh với tỷ suất lợi nhuận cực ổn. Anh nộp hồ sơ hơn 2 tháng nay nhưng liên tục bị ngân hàng yêu cầu bổ sung giấy tờ.


"Họ đòi hỏi hồ sơ khắt khe lắm. Các chứng từ kèm theo rất chi tiết, hợp đồng đầu vào đầu ra cũng phải liệt kê. Rồi công ty còn phải kê khai tài khoản ngân hàng, tiền mặt. Ngân hàng bắt cung cấp chi tiết tới từng phiếu thu, thông tin khách hàng. Nói chung họ can thiệp rất sâu vào hoạt động của doanh nghiệp"- Anh Tùng than thở.


"Vừa có khách hàng chào bán loạt sản phẩm rất tốt mà cần thanh toán ngay nên anh đành ra đây vay tạm. Anh hy vọng ngân hàng sớm cho vay. Nếu không phải chờ bán được hàng mới thanh toán được. Như vậy, công ty chịu lãi rất cao. 5 ăn 5 thua. Cũng nhiều rủi ro lắm"- Anh Tùng chia sẻ.


Chính vì rất nhiều cá nhân và doanh nghiệp không thể vay vốn ngân hàng được nên Chovay... công khai chào mời nhân viên ở các ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng. Theo thỏa thuận, hồ sơ vay bị từ chối sẽ được chuyển sang Chovay... Không cần làm gì, chỉ cần chuyển hồ sơ, các cộng tác viên này sẽ được hưởng 20% lợi nhuận giao dịch.


Hiện nay trên địa bàn Hà Nội, các cửa hiệu cầm đồ mọc lên như nấm. Chỉ trên một đoạn ngắn của phố Minh Khai đã có hàng chục cửa hiệu cầm đồ nằm san sát nhau. Tại những "phố cầm đồ" như Láng, Đặng Dung,... số lượng cửa hàng đông hơn nhiều và hoạt động cũng đông đúc hơn.


Lãi suất được đưa ra khá đồng đều, từ khoảng 0,15% tới 0,2%/ngày. Cũng có nơi lãi suất cao hơn một chút nhưng điều kiện vay "dễ thở" hơn.


Anh Công, một ông chủ cửa hiệu cầm đồ (chuyên cầm ô tô, xe máy) nằm trên đường Trần Khát Chân cho biết khách hàng của anh chủ yếu thanh niên, trong đó đa phần là dân cá độ, lô đề. Tuy nhiên, năm nay, số lượng doanh nghiệp tới vay đã tăng lên đáng kể.

Ngân hàng càng lớn, càng nhiều nợ xấu

 

42% nợ xấu của 8 ngân hàng niêm yết là những khoản có thể mất trắng. Trong khi đó, các "ông lớn" như Vietcombank, Vietinbank chiếm 70% nợ xấu của nhóm này.

Bài liên quan : <<  Ngân hàng habubank vượt qua khó khăn  >>

                         <<  Ngân hàng habubank phát triển mạnh  >>

Theo báo cáo tài chính quý II công ty mẹ của 8 ngân hàng niêm yết, tổng nợ xấu các đơn vị này đang gánh lên tới 20.726 tỷ đồng. Trong đó, nợ nhóm 5 - có khả năng mất vốn - chiếm tới 40%.

 

Vietcombank, Vietinbank chiếm 70% nợ xấu trong khối ngân hàng niêm yết. Đơn vị: tỷ đồng.

Trong số 8 nhà băng niêm yết, nợ nhóm 5 - nợ có khả năng mất vốn - nhóm có nguy cơ rủi ro cao nhất - của Vietcombank và Eximbank đều chiếm quá nửa tổng nợ xấu. Trong khi đó, cơ cấu nợ xấu cho hay, nợ có khả năng mất vốn của 8 ngân hàng đều chiếm ít nhất một phần ba "cục máu đông" nợ xấu.

Vietinbank và Sacombank là 2 ngân hàng có tốc độ gia tăng nợ xấu cao nhất so với thời điểm đầu năm 2012. Nợ xấu của Vietinbank tăng hơn 3 lần đầu năm, từ hơn 2.000 tỷ lên gần 7.000 tỷ đồng. Còn Sacombank, nợ xấu của ngân hàng này tăng hơn 2 lần.

Nhìn vào bảng thống kê số liệu nợ xấu của 8 ngân hàng niêm yết có thể thấy rõ, ngân hàng quy mô càng lớn thì "cục máu đông" nợ xấu càng "đặc". Tính đến hết ngày 30/6, nợ xấu của Vietcombank lẫn Vietinbank "đội" thêm hàng nghìn tỷ. Vietcombank tăng từ hơn 4.000 tỷ lên gần 7.500 tỷ trong khi Vietinbank tăng gấp 3 lần từ 2.000 tỷ lên gần 7.000 tỷ đồng. Nếu xét riêng 8 nhà băng đang niêm yết trên sàn, nợ xấu của hai "ông lớn" quốc doanh Vietcombank, Vietinbank chiếm 70% tổng nợ xấu của các ngân hàng.

Nợ xấu tại thời điểm 30/6 và 1/1/2012. Vietcombank, Vietinbank là "quán quân" nợ xấu trong số các ngân hàng niêm yết.

(Đơn vị: tỷ đồng)

Bình luận về những con số này, Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa - thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tiền tệ - cho hay, công bố nợ xấu của Vietcombank thường cao hơn các ngân hàng khác một chút, nguyên nhân là họ hạch toán nợ gần với chuẩn quốc tế nhất. Mặc dù vậy, ông Nghĩa nhìn nhận việc nợ xấu tăng lên hàng nghìn tỷ sau 6 tháng đầu năm là đáng lo ngại. "Cục máu đông nợ xấu đã quá lớn làm tăng mạch máu khiến hệ thống tuần hoàn không thể đẩy máu lưu thông được nữa", chuyên gia này ví von.

Trong khi đó, chuyên gia ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu lại cho rằng việc các ngân hàng lớn như Vietcombank, Vietinbank có số nợ xấu cao là dễ hiểu bởi quy mô hoạt động lớn nên quy mô nợ cũng không thể nhỏ. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Trí Hiếu, nguyên nhân chính khiến nợ xấu của các "ông lớn" tăng cao có thể vì họ phải "ôm" quá nhiều nợ từ doanh nghiệp Nhà nước làm ăn không hiệu quả.

Tuy nhiên, theo ông Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban giám sát tài chính quốc gia - nợ đọng trong khối doanh nghiệp tư nhân không phải ít trong bối cảnh kinh tế quá khó khăn như này. "Hiện có một vài doanh nghiệp tư nhân thậm chí còn nợ gấp 3, gấp 4 lần Vinashin, Vinalines", ông Nghĩa tiết lộ với VnExpress.net.

Với tốc độ gia tăng chóng mặt, nợ xấu đã trở thành câu chuyện ám ảnh tại hầu hết các ngân hàng trong nửa năm trở lại đây. Phó phòng khách hàng doanh nghiệp tại một ngân hàng cổ phần trên phố Trần Hưng Đạo (Hà Nội) cho biết, nhiều cán bộ tín dụng đã bị giữ lại 30% lương vì để nợ xấu tăng lên cao và khó thu hồi. "Làm vậy để các nhân viên mạnh tay hơn trong việc đôn đốc, thúc giục khách hàng trả nợ", vị cán bộ này lý giải.

Bản thân Vietinbank, "ông lớn" quốc doanh có nợ xấu tăng thêm 4.700 tỷ đồng so với đầu năm cũng vừa có động thái chấn chỉnh tình trạng nợ xấu. Một vài ngân hàng bắt đầu xử lý cán bộ tình dụng để nợ xấu leo cao. Vietinbank cùng một lúc sa thải 15 cán bộ Chi nhánh Bến Tre (gồm cả ban giám đốc chi nhánh ngân hàng) vì để xảy ra nhiều sai phạm trong hoạt dộng điều hành nghiệp vụ, gây nợ xấu lớn.

Năm ngoái, nợ xấu toàn ngành chỉ 3,07% nhưng đã tăng gấp rưỡi lên 4,47% vào năm nay. Tuy nhiên, 4,47% là con số do các ngân hàng thương mại báo cáo trong khi con số Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đưa ra là 8,6% tương đương 202.000 tỷ đồng (tính đến hết tháng 3). Chính Ngân hàng Nhà nước cũng thừa nhận những câu chuyện giấu nợ xấu, làm đẹp bản báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại.

Nhìn vào những con số nợ xấu trong quý II đã công bố, một chuyên gia tài chính cho rằng sở dĩ nợ xấu tăng mạnh là do nhiều ngân hàng đã biết "sợ" nên phân loại, trích lập dự phòng "có phần đầy đủ hơn". Tuy nhiên, vị này vẫn tin rằng: "Kể cả ngân hàng lớn lẫn nhỏ đều trích lập dự phòng rủi ro chưa đầy đủ nên bức tranh về lợi nhuận của họ có thể đã được tô hồng hơn thực tế".

 

Thanh Thanh Lan